آیا کامیون مشمول پرداخت عوارض شهرداری است؟
· 4 آبان · خواندن 4 دقیقه با افزایش تردد کامیون‌ها در شهرها و مسیرهای بین‌استانی، یکی از پرسش‌های رایج رانندگان و شرکت‌های حمل‌ونقل این است: «آیا کامیون عوارض شهرداری دارد؟»
پاسخ بر اساس قانون مالیات بر ارزش افزوده و آیین‌نامه مالی شهرداری‌ها کاملاً روشن است: بله، کامیون‌ها و کشنده‌های باری موظف به پرداخت عوارض سالیانه شهرداری هستند. این عوارض به‌منظور جبران هزینه‌های خدمات شهری، نگهداری از آسفالت معابر و زیرساخت‌هایی وضع شده که کامیون‌ها بیشترین نقش را در استهلاک آن‌ها دارند.
مبنای قانونی عوارض کامیون
طبق ماده ۴۳ و ۴۶ قانون مالیات بر ارزش افزوده، خودروهای سنگین و سبک موظف به پرداخت مبلغی به‌عنوان عوارض سالیانه به حساب شهرداری محل فعالیت خود هستند. در بند «ب» ماده ۴۳ به‌صورت دقیق آمده که مبلغ عوارض سالیانه معادل یک در هزار ارزش روز خودرو تعیین می‌شود. به این معنا که هرچه ارزش کامیون بالاتر باشد – مثلاً برندهای اروپایی یا مدل‌های جدیدتر – میزان پرداختی نیز افزایش می‌یابد.
چرا کامیون‌ها باید عوارض بپردازند؟
کامیون‌ها از دید شهرداری‌ها بخشی از وسایل نقلیه سنگین تأثیرگذار بر عمر زیرساخت شهری هستند.
تردد روزانه این وسایل در خیابان‌های شهری منجر به:
- تخریب زودهنگام آسفالت و جدول‌ها،
- افزایش هزینه‌های نظافت شهری به دلیل گرد و خاک و آلودگی،
- و مصرف بیشتر سوخت و خدمات شهری می‌شود.
عوارض سالیانه در واقع سهم مالی کامیون‌داران از هزینه‌های نگهداری شهری است و شهرداری‌ها از محل آن پروژه‌های عمرانی شهری را تأمین مالی می‌کنند.
نحوه محاسبه عوارض سالیانه کامیون
فرمول محاسبه عوارض کامیون بر اساس دستورالعمل جدید سال ۱۴۰۴ به این صورت است :
عوارض سالیانه = نرخ پایه × ضریب وزن × ضریب آلایندگی × ضریب کاربری
توضیح عوامل به‌صورت زیر است:
- نرخ پایه: مبلغی ثابت که هر سال وزارت کشور و سازمان راهداری اعلام می‌کند.
- ضریب وزن: بین ۱ تا ۳ بسته به نوع کامیون (سبک، نیمه‌سنگین، سنگین).
- ضریب آلایندگی: کامیون‌های یورو۴ به بالا ضریب ۱ دارند، درحالی‌که کامیون‌های قدیمی تا ۱/۵.
- ضریب کاربری: برای کامیون‌های بین‌شهری ۱، حمل بین‌المللی ۱/۲۵، و داخل شهری ۰/۸ است.
به عنوان نمونه اگر نرخ پایه ۴ میلیون تومان و کامیون ۱۰ تنی با استاندارد یورو۴ باشد، عوارض سالیانه آن حدود ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان محاسبه می‌شود.
زمان پرداخت و فرایند تسویه
عوارض شهرداری کامیون‌ها سالیانه محاسبه و تا پایان اسفندماه هر سال باید پرداخت شود. رانندگان یا شرکت‌ها می‌توانند با مراجعه به درگاه‌های رسمی شهرداری منطقه محل سکونت خود یا از طریق اپلیکیشن‌های پرداخت شهری، مبلغ بدهی خود را مشاهده و پرداخت کنند. در زمان تعویض پلاک، اسقاط خودرو یا تمدید باربرگ حمل‌ونقل، ارائه گواهی تسویه عوارض الزامی است.
جریمه تأخیر در پرداخت
در صورت عدم پرداخت به‌موقع، شهرداری به‌ازای هر ماه تأخیر ۲ درصد جریمه به مبلغ کل اضافه می‌کند.
اگر این بدهی تا پایان سال تسویه نشود، مجموع جریمه سالانه به ۲۴ درصد کل مبلغ عوارض خواهد رسید.
بنابراین رانندگان حرفه‌ای معمولاً پرداخت را قبل از سررسید انجام می‌دهند تا از این افزایش جلوگیری کنند.
عوامل افزایش‌دهنده مبلغ عوارض
عوامل متعددی باعث افزایش مبلغ عوارض سالانه کامیون می‌شوند:
- افزایش ارزش کامیون در بازار روز؛
- سن بالا یا وضعیت فرسودگی خودرو؛
- فعالیت در شهرهای بزرگ با هزینه نگهداری بالا (مانند تهران و اصفهان)؛
- استاندارد آلایندگی پایین‌تر از یورو۴.
کامیون‌های فرسوده علاوه بر عوارض معمول، ممکن است مشمول جریمه‌های آلایندگی نیز شوند.
معافیت‌های خاص از پرداخت
فقط گروه محدودی از کامیون‌ها از پرداخت عوارض سالیانه شهرداری معاف‌اند، از جمله:
- خودروهای آتش‌نشانی، امدادی و نظامی،
- کامیون‌های خدمات شهری وابسته به شهرداری‌ها،
- خودروهای حامل تجهیزات امداد جاده‌ای با مجوز رسمی.
اما سایر کامیون‌های شخصی و تجاری باید عوارض خود را سالانه کامل پرداخت کنند.
ارتباط بین عوارض شهرداری و طرح ترافیک
در کلان‌شهرهایی مانند تهران، کامیون‌ها علاوه بر عوارض سالیانه، مشمول عوارض طرح ترافیک یا عوارض ورود به محدوده ممنوعه نیز هستند. این دو عوارض از هم جداست؛ عوارض شهرداری برای استفاده از زیرساخت شهری است، درحالی‌که عوارض طرح ترافیک مخصوص تردد در زمان یا منطقه خاص تعیین می‌شود.
اثر پرداخت عوارض بر سوابق و خدمات دیگر
پرداخت به‌موقع عوارض موجب:
- جلوگیری از مسدودی حساب در سامانه راهور،
- تسهیل صدور باربرگ در سامانه رسمی حمل‌ونقل،
- امکان تمدید بیمه و دریافت معاینه فنی،
و مهم‌تر از همه، جلوگیری از جریمه‌های تأخیری است.
سخن پایانی
بر اساس آخرین مصوبات کشور، تمامی کامیون‌ها مکلف به پرداخت عوارض سالیانه شهرداری هستند. این مبلغ بر اساس نوع و ارزش کامیون، استاندارد آلایندگی، محل فعالیت و کاربری محاسبه می‌شود. پرداخت عوارض کامیون نه‌تنها الزامی قانونی است، بلکه شرط مهمی برای ادامه فعالیت حرفه‌ای در حوزه حمل‌ونقل و دریافت خدمات سوخت و باربری است. به‌عبارت دیگر، عوارض سالیانه کامیون جزئی جدایی‌ناپذیر از هزینه‌های مالکیت در سیستم حمل‌ونقل کشور است.
